W toku postępowanie administracyjnego strony mają prawo do przedstawiania swojego stanowiska oraz do wskazywania i przeprowadzania dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Niesłusznie jednak, wielokrotnie, strony nie korzystają w pełni z możliwości aktywnego uczestnictwa w przeprowadzanym przez organ postępowaniu dowodowym, częstokroć nie zdając sobie nawet sprawy z tego, co może stanowić dowód,świadczący na ich korzyść.
Tymczasem, zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego, który wyznacza zasady, wedle których toczy się postępowanie administracyjne, katalog środków dowodowych jest otwarty. Jako dowód należy zatem dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Jednak nie tylko.
Niezwykle szeroko określone ramy środków dowodowych w postępowaniu administracyjnym pozwalają stronom na sięganie w zasadzie po dowolne metody dowodzenia swoich racji. Warunkiem pozostaje jedynie, aby miało to wpływ na wyjaśnienie sprawy. Z drugiej strony organ administracji ma prawo do odmowy przeprowadzenia wnioskowanego dowodu, jednak może odmówić przeprowadzenia dowodu, tylko jeżeli strona za pomocą zgłaszanego dowodu ma zamiar udowodnić okoliczności już udowodnione, a zatem dotychczas zebrane dowody potwierdzają tezę dowodową wnioskującego, z materiału już zgromadzonego wynikają zaś fakty zgodne z ową tezą. Wówczas zgłaszane nowe dowody nie mogłyby przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a ich dopuszczenie skutkowałoby tylko przedłużeniem postępowania.
W praktyce otwarty katalog środków dowodowych sprowadza się zwykle do składania przez strony różnorakich dokumentów, posiadających rozmaitą formę – dokumentów urzędowych, prywatnych, kserokopii wyżej wskazanych dokumentów czy ich skanów. W kontekście powyższego wskazać jednak należy na to, że kserokopia dokumentu urzędowego może być środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym jedynie w sytuacji gdy zostanie poświadczona za zgodność z oryginałem. Nie ulega wątpliwości, że nieuwierzytelniona kserokopia dokumentu urzędowego nie może bowiem korzystać z mocy dowodowej oryginału dokumentu. Różnica ich mocy dowodowej polega na tym, że kserokopia właściwie uwierzytelniona korzysta z mocy dokumentu oryginalnego, natomiast brak właściwego uwierzytelnienia powoduje, że dokument taki nie korzysta z mocy dowodowej dokumentu oryginalnego – co jednak nie wyklucza jego przydatności w zakresie dowodzenia określonego rodzaju okoliczności.
Nie obawiajmy się zatem korzystać z przysługujących nam praw do dowodzenia naszych racji w toku postępowania administracyjnego. Przy tym pamiętać należy, że w toku postępowania administracyjnego strona ma możliwość korzystania z pomocy fachowego pełnomocnika. Biorąc zaś pod uwagę, że od wyniku postępowania niejednokrotnie wiele zależy, na pewno nie warto zaniedbywać postępowania przed organem administracji. Warto natomiast w toku postępowania skorzystać pomocy fachowego pełnomocnika – adwokata, który w umiejętny i fachowy sposób będzie reprezentował interesy swojego mocodawcy.
Adwokat Karol Piotrowski
