Od pewnego czasu dostrzec można było pewną wątpliwość, co do prawnego charakteru użytkowania, czy użytkowania wieczystego gruntów, w kontekście możliwości uznania przedmiotowego prawa za środek trwały, a tym samym uznania go za podlegający amortyzacji. Jakkolwiek pojawiały się orzeczenia, odnoszące się do przedmiotowej problematyki ( np. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 listopada 2012 r., sygn.. akt: II FSK 914/11) nie mniej nie były one częste.
Niepewność ta uwidacznia się np. w sytuacji, gdy wspólnik spółki wnosił jako aport do spółki właśnie prawo użytkowania gruntu czy wieczystego użytkowania gruntu.
Zazwyczaj, organy podatkowe uznawały w takiej sytuacji uznawały, że dla celów podatkowych koszt po zbyciu przedmiotowych aktywów przez spółkę należy ustalić w wysokości kosztu faktycznie poniesionego na nabycie (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT). Sytuacja ta wydawała się tym bardziej klarowana, gdy grunt i prawo wieczystego użytkowania są zaewidencjonowane jako towar handlowy, co ma zwykle miejsce w przypadku prowadzenia przez spółkę działalności deweloperskiej.
Tym czasem argumentację przeciwną było zakwalifikowanie tego rodzaju gruntu z prawem użytkowania wieczystego do wartości niematerialnych i prawnych, czy do środków trwałych.
Swój pogląd w przedmiotowej sytuacji wyraził ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny ( Wyrok z dnia 3 stycznia 2017 r. sygn. akt: II FSK 3120/16)., oddalając skargę kasacyjną na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 lipca 2016 r., sygn.. akt: III SA/Wa 798/16 stwierdzający, że kwalifikacja danego składnika majątku nie podlega dowolności uznania podatnika, ponieważ decydujące znaczenie dla tej kwestii ma przeznaczenie tego składnika majątku. Wojewódzki Sąd Administracyjny w przedmiotowym orzeczeniu wyjaśnił, że jeżeli podatnik nabył przedmiotowy składnik z zamiarem jego zbycia, powinien zakwalifikować go jako towar, natomiast w sytuacji, gdy zamiarem podatnika jest wykorzystanie tego składnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą a przewidywany okres używania przekracza rok, powinien on zostać zaliczony do środków trwałych.
Potwierdza to, że zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, co do zasady grunty i ich użytkowanie wieczyste są środkami trwałymi podlegającymi amortyzacji. Należy je jednak uznać za towar handlowy, gdy podmiot prowadzi działalność o charakterze deweloperskim, a sam grunt z prawem użytkowania wieczystego był wielokrotnie zbywany i nabywany.
Wskazane orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, powinno zaś ostatecznie utrwalić, powoli krystalizującą się linię orzeczniczą, zgodnie z którą zasadnicze znaczenie w zakresie możliwości uznania użytkowania oraz wieczystego użytkowania gruntu za środek trwały ma cel danego składnika majątku, zatem możliwe jest – pod warunkiem wystąpienia określonego rodzaju okoliczności – uznanie użytkowania wieczystego gruntu oraz użytkowania gruntu za środek trwały.
Adw. Karol Piotrowski
