Telefon kontaktowy / Fax

(81) 479 93 94
510 899 094
609 200 697

Kancelaria Adwokacka

ul. M.C. Skłodowskiej 18/6
20-029 Lublin

Wszelkiego rodzaju prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą śmierci na jego spadkobierców – mówimy wówczas o dziedziczeniu. Jeżeli spadkodawca nie sporządzi testamentu, w którym wskazuje osoby powołane do spadku, lub też pomimo sporządzenia testamentu żadne z osób w nim niewskazanych nie chce, lub nie może być spadkobiercą, dziedziczenie odbywa się wedle zasad ustawowych. Mówimy wówczas o dziedziczeniu z ustawy.

Kolejność dziedziczenia spadkobierców ustawowych

Zasady dziedziczenia ustawowego określają przepisy Kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi, w pierwszej kolejności do spadku powołane są z dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek – stanowią oni pierwszą grupę spadkobierców ustawowych. W tym przypadku sprawa określenia spadkobierców jest najprostsza.

Znacznie trudniejsze bywa określenie osób powołanych do spadku w przypadku dalszych grup dziedziczenia. Tak też, w braku dzieci lub wnuków z ustawy dziedziczy małżonek i rodzice. Jeżeli zaś brak również żyjącego małżonka całość spadku odziedziczą rodzice spadkodawcy. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy. Śmierć któregoś z rodzeństwa przed datą otwarcia spadku skutkuje natomiast tym, że w jego miejsce, udział, jaki by mu przypadał, odziedziczą jego dzieci, czy wnuki.

Na tym jednak nie koniec spadkobierców ustawowych. W braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Jednak uwaga. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada z kolei jego zstępnym.

Brak któregokolwiek ze wskazanych powyżej osób tj. małżonka i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy, możliwość niedziedziczenie otwiera się przed pasierbami spadkodawcy – o ile oczywiście takowi są.

Kiedy gmina dziedziczy spadek?

Listę spadkobierców ustawowych zamyka wreszcie gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada bowiem właśnie gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli zaś ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

Kwestią ściśle powiązaną ze wskazanymi zagadnieniami pozostaje wysokość udziałów w masie spadkowej przypadających każdemu ze spadkobierców. O ile bowiem w przypadku dziedziczenia testamentowego – co do zasady – to testujący określa wysokość udziału przypadającą każdemu ze spadkobierców (wyjątkiem jest sytuacja, gdy testament nie zawiera żadnej wzmianki na ten temat), o tyle w przypadku dziedziczenia ustawowego wysokość tego udziału również wynika z ustawy.

Adw. Karol Piotrowski