Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego zawierają mnóstwo szczegółowych zagadnień, które przewidują wiele potencjalnych wydarzeń powiązanych z biegiem spraw. Jednym z nich jest instytucja następstwa procesowego.
Czym jest następstwo procesowe?
Następstwo procesowe polega na wstąpieniu innego podmiotu w miejsce powoda lub pozwanego, przy tym zastrzeżeniu, że dotychczasowy uczestnik postępowania z niego występuje. W przeciwnym wypadku, jeżeli brak tzw. następców prawnych, proces zostaje umorzony. Taka sytuacja nazywana jest zamiennie przekształceniem podmiotowym, jednak w praktyce następstwo procesowe to pojęcie węższe.
Następstwo procesowe może mieć charakter ogólny lub szczególny. W pierwszym przypadku chodzi o dwie okoliczności, a mianowicie o śmierć strony (wówczas jej miejsce przejmują najczęściej spadkobiercy) oraz o utratę bytu prawnego przez osobę prawną (w takim przypadku ustalany jest następca prawny).
Znacznie więcej przesłanek następstwa prawnego występuje w sytuacji tzw. sukcesji szczególnej. Przepisy Kodeksu postępowania prawnego wskazują owe okoliczności w różnych częściach tego aktu prawnego. Z praktycznego punktu widzenia, jako adwokaci z Lublina, pragniemy wskazać w szczególności na następujące zdarzenia uzasadniające wykorzystanie instytucji następstwa prawnego:
- zbycie rzeczy lub prawa w toku sprawy – wówczas nabywca może wstąpić w miejsce zbywcy,
- śmierć pozwanego o rozwód małżonka lub małżonków – sąd orzekający ustanawia kuratora dla zmarłej strony,
- śmierć powoda w sprawie o unieważnienie małżeństwa – zstępni zmarłego mają prawo do wnioskowania o ponowne wszczęcie postępowania w ciągu 6 miesięcy,
- śmierć strony w postępowaniu o ustalenie istnienia bądź nieistnienia małżeństwa – w jej miejsce wstępuje ustanowiony przez sąd kurator.
