Jeżeli ktoś nie zapłacić należnych nam pieniędzy – wiadomo – możemy go pozwać. To samo jeżeli nie opuścił wynajętego przez nas lokalu, nie wykonał prawidłowo powierzonej mu pracy i wiele, wiele innych sytuacji, które łączy jeden mianownik. Nasze roszczenie jest już wymagalne, czyli w pewnym uproszczeniu, możemy skutecznie domagać się jego spełnienia. Powództwa dotyczą zatem zwykle zdarzeń, jakie miały już miejsce. Czy jednak możliwe jest pozwanie kogoś o coś, co dopiero ma nastąpić – w dniu orzekania przez Sąd nie jest zatem jeszcze wymagalne?
Ustawodawca przewidział taką możliwość, co jest przełamaniem ogólnej zasady, z której wynika, że po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego, można bowiem dochodzić przyszłych, powtarzających się świadczeń. Warunek jest jeden – nie może sprzeciwiać się to treści łączącego strony stosunku prawnego. Oczywiście, nie zawsze będzie to możliwe z powodów czysto technicznych. Problem pojawi się chociażby np. wówczas, gdy niemożliwe będzie określenie wysokości tego świadczenia. Przyjmuje się bowiem, że aby sąd mógł uwzględnić tego rodzaju roszczenie, świadczenie powinno być w dającej się określić wysokości, czy też ma być świadczone w konkretnym czasie. Świadczenia te muszą również wynikać z tego samego, jednego stosunku prawnego ( np. umowy), a termin ich wymagalności musi następować w ściśle określonych terminach. Biorąc pod uwagę, że dochodzeniu świadczenia przyszłego, powtarzającego się nie może sprzeciwiać się treść stosunku prawnego wskazać należy, że jeżeli źródłem zobowiązania będzie umowa, możliwe jest wyłączenie prawa do dochodzenia świadczeń przyszłych, powtarzających się.
To jednak nie wszystko. Jak wskazuje się, możliwe jest również ustawowe wykluczenie dochodzenia przyszłych powtarzających się świadczeń, jeżeli w określonych stosunkach prawnych ustawa wyraźnie przyjmuje, że w przypadku każdego powtarzającego się świadczenia żądanie jego zasądzenia uzależnione jest od spełnienia określonego warunku, np. zapłaty należności przez osobę uprawnioną do roszczeń regresowych. Istnienie tego warunku sprawia, że dochodzone roszczenia w każdym przypadku nie ma już charakteru świadczenia przyszłego ( M. Jędrzejewska (w): T. Ereciński, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, Art. 190 k.p.c. Lexis Nexis 2004).
W praktyce zwykle świadczenia przyszłe powtarzające się wynikają z umów najmu, dzierżawy, dożywocia, ubezpieczenia, czy też ze stosunków rodzinnych – co jest przypadkiem najczęstszym dotyczy bowiem np. roszczenia o zapłatę przyszłych alimentów.
Kancelaria Adwokacka Lublin Piotrowscy s.c.
Adw. Karol Piotrowski
