W przypadku niektórych z przestępstw nie jest wystarczające złożenie zawiadomienia o ich popełnieniu, aby sprawa ruszyła i przeprowadzone zostało postępowanie karne . Konieczne jest wzięcie spraw we własne ręce.
Mowa tu o przestępstwach ściganych z oskarżenia prywatnego. Tak zwanych prywatnoskargowych. Należy do nich np. przestępstwo zniesławienia lub pomówienia, naruszenia czynności narządów ciała na okres krótszy dni 7, czy pewna część przestępstw popełnionych na szkodę osoby najbliższej.
W przypadku ich popełnienia na naszą szkodę, uprawnieni jesteśmy do wniesienia i popierania przed sądem prywatnego aktu oskarżenia. Pokrzywdzonego, który z takim wnioskiem występuje, nazywa się zaś oskarżycielem prywatnym. Zastępuje on w zasadzie w sprawie, działając w swoim interesie, prokuratora. To na nim spoczywa też ciężar zbierania i przeprowadzania dowodów, sformułowania zarzutów ( w tym w zakresie opisu czynu zabronionego, daty jego popełnienia, kwalifikacji prawnej), czy dowodzenia winy sprawcy. Wymaga też ciągłej aktywności przed sądem. Niestawiennictwo oskarżyciela prywatnego na posiedzeniu pojednawczym – które poprzedza rozprawę – a potem na rozprawie skutkuje bowiem, w zasadzie, umorzeniem postępowania.
Prywatny akt oskarżenia składany jest bezpośrednio do sądu i co do zasady, odpowiadać musi wymogom jakie spełniać ma „normalny” akt oskarżenia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pokrzywdzonemu nieznany jest sprawca czynu zabronionego. Wtedy można skorzystać z pomocy policji, która może go ustalić, ale na tym jej rola się kończy, a oskarżyciel prywatny pozostaje przed sądem ze swoją sprawą ( i często oskarżonym prywatnie oraz jego obrońcą po drugiej stronie) sam.
Warto w tej sytuacji powierzyć prowadzenie spraw z oskarżenia prywatnego adwokatowi, którzy zatroszczy się o to, aby sprawa przeprowadzona została prawidłowo a pokrzywdzony mógł skorzystać w pełni z przysługującej mu ochrony prawnej.
Adw. Karol Piotrowski
