Jeżeli po wniesieniu pozwu do sądu, druga strona (pozwana) nie stawi się na rozprawie i nie ustosunkuje się do naszych twierdzeń, nie oznacza to, że Sąd ma związane ręce i nie może rozstrzygnąć merytorycznie sprawy. W sytuacjach takich, co do zasady, Sąd wydaje bowiem wyrok zaoczny.
Co to jest wyrok zaoczny?
Zgodnie z art. 339 kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.
Powyższe pociąga za sobą konsekwencję w postaci przyjęcia za prawdziwe twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.
Instytucja wyroku zaocznego ma przede wszystkim na celu uniemożliwić paraliż prac sądu przez strony, które wbrew wynikającemu z kodeksu postępowania cywilnego obowiązkowi merytorycznego ustosunkowania się do twierdzeń drugiej strony (wdania się w spór co do istoty) nie robią tego, lub też chcą uniemożliwić dochodzenie roszczeń uprawnionym poprzez nie stawianie się w sądzie i ignorowanie wezwań kierowanych przez Sąd.
W istocie chodzi zatem o ochronę interesu uprawnionych, którzy bez opisywanej instytucji byliby skutecznie blokowani przez strony przeciwne w możliwości dochodzenia swoich racji.
Kiedy sąd może wydać wyrok zaoczny?
Jednym z warunków wydania wyroku zaocznego jest jednak prawidłowe zawiadomienie strony przeciwnej o toczącym się postępowaniu. Jeżeli strona pozwana nie ma wiedzy o tym, że sprawa się toczy ani pomimo zachowania należytej staranności nie mogłaby się dowiedzieć – nie ma podstaw do wydania wyroku zaocznego.
Sąd nie wyda jednak wyroku zaocznego nawet w razie niestawienia się strony pozwanej na terminie rozprawy, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie. W sytuacji takiej sąd może jednak wydać wyrok w trybie – nazwijmy to – normalnym. Innymi słowy, wyrok tego rodzaju, nie będzie wyrokiem zaocznym.
Kiedy można wnieść sprzeciw od wyroku zaocznego?
Wyroki zaoczne doręcza się z urzędu obu stronom z pouczeniem o przysługujących im środkach zaskarżenia. Oznacza to, że pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza.
Co ważne, koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby następnie wyrok zaoczny został uchylony, chyba że niestawiennictwo pozwanego było niezawinione lub że nie dołączono do akt nadesłanych do sądu przed rozprawą wyjaśnień pozwanego, co do powyższej okoliczności.
Wyrok zaoczny dla powoda – zatem tego kto dochodzi określonego rodzaju roszczenia – ma jednak jeszcze jedną zaletę. Mianowicie wyrokom zaocznym sąd z urzędu nadaje rygor natychmiastowej wykonalności. Oznacza to, że powód nie musi czekać na uprawomocnienie się wyroku, aby móc rozpocząć egzekucję przysługujących mu uprawnień.
Jak z powyższego wynika, nie warto ignorować otrzymywanej z Sądu korespondencji, jak również bezwzględnie, należy merytorycznie ustosunkowywać się, do podnoszonych przez stronę powodową okoliczności i roszczeń.
Po otrzymaniu pozwu najlepiej zaś udać się do adwokata, w celu uzyskania niezbędnej pomocy prawnej.
Adw. Karol Piotrowski
