Domicilium dziecka. Brzmi tajemniczo? Tymczasem to nic innego, jak miejsce zamieszkania dziecka. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest zaś miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Miejsce zamieszkania a zameldowania dziecka
Samo określenie miejsca zamieszkania ma dość istotne znaczenie, bo od niego może zależeć wiele kwestii związanych z codziennym życiem dziecka i jego rodziców, takich jak np. szkoła, do której dziecko będzie uczęszczało, czy przedszkole. Przy czym należy pamiętać, że czym innym jest miejsce zamieszkania, a czym innym zameldowanie. W przypadku dzieci – zgodnie z ustawą o ewidencji ludności – obowiązek meldunkowy spoczywa na ich rodzicach i to oni powinni zameldować dziecko.
Wykonanie obowiązku meldunkowego służy wyłącznie celom ewidencji ludności, nie rodzi żadnych praw do lokalu i ma na celu stwierdzenie faktu rzeczywistego pobytu osoby pod wskazanym adresem. Nie mniej, skoro jak wskazano, miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej, gdy dziecko mieszka pod konkretnym adresem ustalonym według wskazanych wyżej zasad, powinno być tam też zameldowane. Do zameldowania nie jest więc potrzebna zgoda obojga rodziców, gdyż fakt meldunku stwierdza tylko miejsce zamieszkania dziecka, na które to miejsce rodzice mają bezpośredni wpływ.
Opieka naprzemienna a miejsce zameldowania dziecka
Co jednak jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obydwojgu rodzicom, a mają oni inne miejsca zamieszkania? Wówczas miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli zaś dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
W praktyce do sytuacji takiej dochodzi zwykle przy rozwodzie. To wówczas sąd decyduje o władzy rodzicielskiej i jej zakresie – choć oczywiście nie tylko. W kontekście orzekania przez sąd o miejscu zamieszkania dzieci, pewne zamieszanie wprowadził swego czasu sam ustawodawca, wprowadzając pojęcie „opieki naprzemiennej”. Określenie „naprzemiennej opieki” nad dzieckiem pojawiło się bowiem w przepisach ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, która to ustawa weszła w życie 1 kwietnia 2016 r. Konsekwencją wprowadzenie tego rodzaju rozwiązania prawnego jest jednak możliwość orzeczenia o tym, że dziecko będzie mieszkać naprzemiennie u każdego z rodziców. Czy zatem w razie orzeczenia władzy naprzemiennej sąd może wskazać na dwa miejsca zamieszkania dziecka? Oczywiście nie. Zgodnie bowiem z art. 28 k.c. możliwe jest tylko jedno miejsce zamieszkania. Nie jest więc w ogóle możliwe wskazanie w wyroku rozwodowym dwóch miejsc zamieszkania i to nawet w sytuacji gdyby sąd orzekł w sposób wyraźny o „naprzemiennej opiece”. Sąd będzie zatem zmuszony do wskazania jednego miejsca zamieszkania dziecka.
Adw. Karol Piotrowski
